Stemstoornissen zoals heesheid of stemverlies kunnen zowel een organische als een functionele oorzaak hebben.
Tot de organische oorzaken rekenen we bijvoorbeeld stembandverlamming en strottenhoofdkanker. De functionele oorzaken van stemstoornissen zijn verkeerd stemgebruik (foutieve stemtechniek) of stemmisbruik (veelvuldig roepen). Deze functionele stemstoornissen kunnen ook aanleiding geven tot een organische afwijking, zoals stembandknobbels.
Symptomen van stemstoornissen
Verschijnselen van stemproblemen kunnen zijn:
- Heesheid of schorre stem
- Gevoel van een prop in de keel
- Wegvallende stem
- Geen stemgeluid hebben
- Regelmatig keelschrapen
- Vermoeid of pijnlijk gevoel na spreken
Nogal wat beroepssprekers, bijvoorbeeld leerkrachten, krijgen in hun loopbaan te maken met stemproblemen.
Onderzoek en diagnose
Bij het stemonderzoek kijkt, luistert en voelt de logopedist hoe uw stem functioneert. U wordt ook gevraagd om enkele stemproeven te doen om te zien hoe de stem daarop reageert. En er is altijd aandacht voor stemsparende maatregelen. Het vraaggesprek en de stemklachtenlijst spelen een belangrijke rol bij het stellen van de diagnose. De logopedist helpt bij het afbouwen van het foutief stemgebruik en leert juist stemgedrag verder aan. Test je stem.
Manuele larynxmanipulatie en massage
Wat is larynx manipulatie/facilitatie
Met de larynx manipulatie/facilitatie techniek wordt een trage rekking of stretching van de spieren bedoeld, waardoor de spieren van de hals, nek, kaak en mondbodem, ontspannen worden. Manuele facilitatie is er op gericht de spieren in en rondom de larynx ontspannen en mobieler te maken. Bij diagnostiek krijgt men inzicht in de relatie tussen de houding van de cliënt en de spierspanning op larynx-niveau.
Wie kan ermee behandeld worden
Deze techniek wordt gebruikt bij mensen waarbij sprake is van een hypertonie, dat betekent dat de spanning in de spieren van de hals, nek, kaak en mondbodem te hoog is.Wat is het verschil met ‘gewone’ logopedische behandelingen
Een gewone logopedische behandeling bestaat veelal uit functietraining van adem en stemgebruik. Daarbij wordt veel geoefend met houding, adem, stem en auditieve (luister) oefeningen. Larynx manipulatie/facilitatie is een aanvulling waardoor een logopedische behandeling sneller effect sorteert. Er wordt met deze facilitatie een goede basisvoorwaarde gecreëerd voor andere logopedische oefeningen.
Effecten van de facilitatie
- Ontspanning van hals, strottenhoofd, mondbodem
- Verbetering van stemkwaliteit
- Makkelijker slikken
- Vermindering van globus-gevoel
- Vermindering van klachten of pijnsensatie van de keel
- Verbetering van de flexibiliteit van het strottenhoofd
Is het effect langdurig of moet je vaker terug voor manipulatie/facilitatie?
Aanvankelijk is het effect beperkt van duur. Maar wanneer de behandeling verscheidene malen wordt herhaald is het effect steeds weer langer van duur totdat het permanent is. In de meeste gevallen zijn 3 – 6 behandelingen echter altijd noodzakelijk.
Behandeling
Indicaties voor facilitatie:
– Verhoogde spierspanning in nek, schouder, hals gebied
– Bij gespannen slikbeweging (meestal gepaard met en click tijdens het slikken)
– Een stem die snel vermoeid raakt
– Als er geen duidelijke aanwijzingen voor de herkomst van de heesheid bestaat
Contra-indicaties:
In het algemeen kan gezegd worden dat iedere patiënt individueel in zijn geheel bekeken moet worden. Het kan zijn dat er contra-indicaties voor de therapie zijn. Een logopedist, NKO-arts of neurochirurg kan dat bepalen.